Ναι, το 2020 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για όλους μας και σίγουρα και για τον κινηματογράφο, ο οποίος δέχτηκε απανωτά χτυπήματα. Πολυαναμενόμενες (και μη) ταινίες ακυρώθηκαν, οι αίθουσες παραμένουν κλειστές για χρονικό διάστημα που ήδη φαντάζει με αιωνιότητα και το μέλλον μοιάζει δυσοίωνο, αφού δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν πως αποφάσεις σαν και της WB βάζουν ταφόπλακα στον κινηματογράφο όπως τον ξέραμε.
Επειδή όμως δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε προβλέψεις, θα περιοριστούμε σε μερικά γρήγορα σχόλια για τις κυκλοφορίες της χρονιάς. Προσωπικά, λοιπόν, θεωρώ πως ο περιορισμένος αριθμός μεγάλων κυκλοφοριών, παρ’ ότι σίγουρα απογοητευτικός λόγω των ακυρώσεων, άφησε χώρο στις μικρότερες ταινίες να αναπνεύσουν. Κυκλοφορίες που υπό τις συνηθισμένες συνθήκες θα χάνονταν μέσα στη βαβούρα για το κατά πόσο το χιλιοστό σίκουελ ενός franchise τιμάει τις αρχικές ταινίες, τώρα κατάφεραν να αναδειχθούν, έστω και μέσω streaming, αποτελώντας μια κινηματογραφική όαση, ειδικά από τη στιγμή που τα μεγάλα ονόματα μας πρόσφεραν μόνο απογοήτευση. Τέλος, μεγάλο μέρος των φετινών σοδειάς ταινιών αποπειράθηκαν να αναμετρηθούν με το αναπόδραστο του θανάτου, καταφέρνοντας να συμπλεύσουν με το ευρύτερο μοτίβο της χρονιάς. Δεν ξέρω αν όντως είναι ποσοτικά περισσότερες ή αν τις παρατήρησα λόγω των συνθηκών, πάντως σε κάθε περίπτωση με γοήτευσαν και κατάφεραν να κλέψουν αρκετές θέσεις από την τελική δεκάδα.
Συνήθως, για την επιλογή των καλύτερων ταινιών της χρονιάς αρκεί μια ταινία να έχει προβληθεί στις ελληνικές αίθουσες. Το 2020, όμως, δεν ήταν μια συνηθισμένη χρονιά, οπότε υποχρεωτικά αλλάζουν και τα κριτήρια. Φέτος, λοιπόν, υπολογίζουμε τις ταινίες απ’ όπου κι αν προέρχονται, αίθουσες ή streaming, είτε προβλήθηκαν στην Ελλάδα, είτε όχι, έχοντας κατά νου πως υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις – για παράδειγμα, τον τελευταίο μήνα του έτους κυκλοφόρησαν υπερβολικά πολλές ταινίες που ναι, δεν προλάβαμε να δούμε.
*
The Vast of Night
Με έντονη επιρροή από τη Ζώνη του Λυκόφωτος, η ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου Andrew Patterson πρόκειται για μια τεχνικά εντυπωσιακή απόπειρα που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον ήχο. Το σενάριο είναι λιτό, ωστόσο η δεξιοτεχνία του δημιουργού της μας κάνει να περιμένουμε με ανυπομονησία την επόμενη δουλειά του.
The Hunt
Η νέα ταινία του Craig Zobel, σκηνοθέτη του συγκλονιστικού Compliance, είναι η ένοχη απόλαυση της χρονιάς. Μια ταινία που δεν παίρνει τον εαυτό της στα σοβαρά ούτε για μισό λεπτό, τα βάζει με όλους και με όλα, διαθέτει μια τολμηρή αφήγηση, είναι αστεία και κρύβει μερικές από τις πιο καλοσκηνοθετημένες σκηνές δράσης της χρονιάς. Αγωνία και σάτιρα μπλέκονται αρμονικά σε μια ταινία που έχει σκοπό να ενοχλήσει τους πάντες και τα καταφέρνει περίφημα.
She Dies Tomorrow
Ταινία στην οποία διάφοροι άνθρωποι πάσχουν από έναν ιό που τους κάνει να πιστεύουν πως η αυριανή μέρα θα’ ναι και η τελευταία τους είναι λες και φτιάχτηκε για να μπει στις καλύτερες ταινίες του 2020. Ωστόσο το She Dies Tomorrow δεν βρέθηκε στη λίστα μας μόνο λόγω συνθηκών, αλλά και επειδή τόσο το σενάριο, όσο και η σκηνοθεσία της Amy Seimetz στήνουν έναν καμβά πάνω στον όποιον αποτυπώνονται με αφαιρετικό τρόπο οι συναισθηματικές αντιδράσεις στις οποίες ωθούνται οι άνθρωποι από τη γνώση του πρόωρου θανάτου τους, δημιουργώντας έναν κόμπο στο στομάχι.
Dick Johnson is Dead
Για πρώτη φορά στα χρονικά, η λίστα μας με τα καλύτερα της χρονιάς κρύβει ένα… ντοκιμαντέρ! Ζήσαμε να το δούμε και αυτό στο 2020, αλλά δικαιολογημένα, αφού το Dick Johnson is Dead αποτελεί μια εξαιρετικά ιδιαίτερη πρόταση. Η σκηνοθέτις προτείνει στον ηλικιωμένο πατέρα της που αρχίζει να πάσχει από αλτσχάιμερ να δημιουργήσουν ένα ντοκιμαντέρ όπου εκείνος θα πεθαίνει με διάφορους τρόπους ξανά και ξανά. Εκείνος δέχεται περιχαρής και το αποτέλεσμα δικαιώνει την εκκεντρική τους ιδέα. Αστεία και σπαρακτική, η ταινία είναι μια τολμηρή ματιά στον θάνατο και την προσπάθεια μιας κόρης να αποδεχθεί την απουσία του πολυαγαπημένου πατέρα της. Από τις πιο 2020 ταινίες του 2020.
Shirley
Προσωπικά, την Josephine Decker την έμαθα μέσα από το ιδιαίτερο Madeline’s Madeline, το οποίο παρ’ ότι αρκετά απρόσητο, φανέρωνε ένα ιδιαίτερο σκηνοθετικό ταλέντο. Η τρίτη ταινία της σκηνοθέτιδος συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο των ιδιοσυγκρασιακών ταινιών, αποτελώντας μια πειραγμένη βιογραφία της δημοφιλούς συγγραφέως τρόμου Shirley Jackson. Η ατμοσφαιρική και αποπροσανατολιστική σκηνοθεσία φλερτάρει με το είδος του τρόμου, τιμώντας έτσι και τα βιβλία της Jackson, αντιπροσωπεύοντας πλήρως της ψυχική κατάσταση της Shirley τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Εκτός από τη σκηνοθεσία, όμως, ξεχωρίζει και η αδιανόητα καλή Elisabeth Moss, αποτυπώνοντας ανατριχιαστικά την Jackson ως ένα άτομο που κυριολεκτικά σέρνεται, δίχως την παραμικρή όρεξη για ζωή και δημιουργία.
Soul
Επιτέλους, η Pixar επέστρεψε στη δημιουργία πρωτότυπων ιστοριών με μια ταινία που θα διασκεδάσει τους μικρούς της φίλους και θα ψυχαγωγήσει τους μεγαλύτερους. Η τζαζ συναντά τη ζωή και τον θάνατο, σε μια πανέμορφη ιστορία για τη σημασία των μικρών στιγμών της ζωής που προσφέρει αρκετές στιγμές συγκίνησης.
Wolfwalkers
Παραμένουμε στο χώρο του animation με μια ακόμη ταινία που κυκλοφόρησε στην εκπνοή του έτους. Ο λόγος για το Wolfwalkers μια πα-νέ-μο-ρφη ταινία φαντασίας τοποθετημένη στην Ιρλανδία του 17ου αιώνα. Συγκινητική, διασκεδαστική, οπτικά φιλόδοξη και με χαρακτήρες που είναι δύσκολο να μην λατρέψει κανείς, η ταινία του σταθερά καλού studio animation Cartoon Saloon αναδεικνύεται σε μια απ’ τις καλύτερες κυκλοφορίες της χρονιάς, κοιτώντας στα ίσα το φετινό καμάρι της Pixar.
The Lighthouse
Ο Robert Eggers καθιερώθηκε ως ένας από τους πιο υποσχόμενους σκηνοθέτες είδους χάρη στο εντυπωσιακό ντεμπούτο του, The VVitch. Ωστόσο, ήταν ο φετινός Φάρος που επιβεβαίωσε πως η επιτυχία της πρώτης ταινίας δεν οφειλόταν στις συγκυρίες, αλλά προερχόταν από τη σκηνοθετική του δεξιοτεχνία. Αυτή τη φορά, συνεργάζεται με δύο από τους καλύτερους εν ενεργεία ηθοποιούς, τον William Dafoe και τον Robert Pattinson, για να παραδώσει μια κλειστοφοβική ιστορία γεμάτη σεξουαλική ένταση. Οι αδιανόητες ερμηνείες, η πιστότητα στον τρόπο ομιλίας της εποχής και η εφευρετική σκηνοθεσία συνθέτουν έναν εφιάλτη από τον οποίον κανείς δεν γλιτώνει.
Palm Springs
Το κόνσεπτ της λούπας έχει χρησιμοποιηθεί αμέτρητες φορές τα τελευταία χρόνια, οπότε τι έχει να προσφέρει ακόμα μια ταινία που βασίζεται σε αυτή την ιδέα; Κι όμως, το Palm Springs κατάφερε να ανανεώσει το “είδος” συνδυάζοντας την κωμωδία με τα υπαρξιακά ερωτήματα. Η χρονική σύμπτωση με την πρώτη καραντίνα την μετέτρεψε ξαφνικά σε κάτι εξαιρετικά επίκαιρο, ωστόσο η πραγματική της γοητεία βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίον αντιτίθεται στον μηδενισμό των τελευταίων ετών, προσφέροντας τις αναγκαίες δόσεις αισιοδοξίας.
I’m Thinking of Ending Things
Πέντε χρόνια μετά την Anomalisa, ο Charlie Kaufman επιστρέφει με μια ταινία απόλυτα καουφμανική. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Iain Reid, αλλά φιλτραρισμένη μέσα από την δικιά του μοναδική ματιά, ο Kaufman συμπυκνώνει σε δύο ώρες ολόκληρη τη ανθρώπινη εμπειρία – τις σχέσεις που οδηγούνται σε αδιέξοδα, αλλά δεν τολμάς να τις αφήσεις να πεθάνουν, τον θάνατο, τα γεράματα, ενώ θέτει και ερωτήματα για την καταγωγή των αποφάσεων και των σκέψεων μας, εξερευνώντας την πιθανότητα να είμαστε εξ’ ολοκλήρου ένα κατασκεύασμα των γύρων μας. Ικανότατος χειριστής της κινηματογραφικής γλώσσας δημιουργεί μια μοναδική εμπειρία, η οποία αν και εμφανώς απαιτητική, επιτρέπει στους θεατές να αφεθούν στα συναισθήματα τους.
