Η προσπάθεια της DC να χτίσει το δικό της υπερηρωικό σύμπαν έμοιαζε εξ’ αρχής δύσκολο εγχείρημα. Από τη μια, οι μνήμες ήταν ακόμα νωπές από την εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία του νολανικού Batman, ο οποίος είχε υιοθετήσει ένα έντονα ρεαλιστικό ύφος, που θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αναπαραχθεί και με άλλους χαρακτήρες της εκδοτικής (Aquaman, Wonder Woman κλπ). Απ’ την άλλη, το κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel δεν είχε μόνο ξεκινήσει να χτίζεται, αλλά έφτανε τότε και στην πρώτη σημαντική του στιγμή, το κινηματογραφικό ντεμπούτο των Avengers, έχοντας μέχρι τότε κερδίσει την εκτίμηση του κοινού χάρη στην ανάλαφρη ατμόσφαιρα του.
Με τον ασφυκτικό ανταγωνισμό και τις υψηλές προσδοκίες να κρέμονται απειλητικά πάνω από την DC, η εταιρία αποφασίζει να βάλει μπρος το σύμπαν της με μια ταινία του πιο γνωστού χαρακτήρα της, τον Man of Steel, αναθέτοντας στον Zack Snyder (Army of the Dead) να οραματιστεί τον χαρακτήρα από την αρχή. Η εκδοχή του σόκαρε το κοινό, η συνέχεια με το BvS δίχασε κοινό και κριτικούς και έκτοτε το σύμπαν προσπαθεί να βρει τα πατήματα του, κυκλοφορώντας ταινίες γνωστών, αλλά και λιγότερο αναγνωρίσιμων χαρακτήρων σε κινήσεις που φαντάζουν –κι ως ένα βαθμό σίγουρα είναι- απεγνωσμένες. Εντούτοις, μέσα στην ευρύτερη αμηχανία των παραγωγών για το μέλλον του σύμπαντος, το οικοδόμημα που έχει προκύψει μέχρι στιγμής εμφανίζει κάποια ενδιαφέροντα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αξίζει να αναλύσουμε.
Παρ’ ότι ο αρχιτέκτονας του DCEU, Zack Snyder, αποχώρησε νύχτα, οι ταινίες που ακολούθησαν δεν πρόδωσαν την οπτική του ταυτότητα, διατηρώντας τις έντονα κομιξικές στολές που αποφεύγουν τον ‘ρεαλιστικό’ σχεδιασμό. Κάτι τέτοιο, μπορεί να θεωρείται λεπτομέρεια, αλλά αποδεικνύεται σε καθοριστικό γνώρισμα όταν συγκριθεί λόγου χάρη με την αντίστοιχη αισθητική των σοβαρών X-Men, του νολανικού Batman ή και της πλειονότητας των ταινιών της Marvel που αν και πιο ανάλαφρες δεν έχουν αγκαλιάσει σε μεγάλο βαθμό την κομιξική αισθητική.
Παράλληλα, πολλές από τις ταινίες της DC έχουν καταλήξει να ακολουθούν παρόμοιες θεματικές. Εκτός από εκείνη της οικογένειας, που συναντάται σχεδόν σε κάθε υπερηρωική ιστορία, πολλές ταινίες σχολίασαν ή προέκυψαν από τη χρήση υπερηρωικής βίας και τις συνέπειές της. Στο Aquaman υπάρχει υποπλοκή που κατακρίνει την εμμονή του Arthur να αντιμετωπίζει τα πάντα με τη βία, στο Wonder Woman 1984 η Diana αποφεύγει να προκαλέσει σοβαρούς τραυματισμούς στους θνητούς ανταγωνιστές της, στο The Suicide Squad, η ενσυναίσθηση της Ratcatcher 2 αποτελεί την καρδιά της ταινίας, ενώ το BvS και η πρώτη Suicide Squad ξεπήδησαν ως αντίδραση απέναντι στην ανεξέλεγκτη δύναμη του Superman.
Οι δύο τελευταίες περιπτώσεις, όμως, είναι ενδεικτικές και του ανορθόδοξου, αλλά ενδιαφέροντος τρόπου στησίματος του σύμπαντος. Αντί να ακολουθήσει τη λογική της Marvel που βήμα-βήμα οδηγούσε την αφήγηση σε διαδοχικές κλιμακώσεις, η DC μοιάζει να ακολουθεί μια αυθόρμητη, σχεδόν αυτοσχεδιαστική προσέγγιση, όπου το τι θα ακολουθήσει δεν αποτελεί μέρος ενός καλοσχεδιασμένου συνόλου, αλλά μια αντίδραση στη δράση των προηγούμενων ταινιών. Ως αποτέλεσμα, μπορεί επιχειρηματικά να μην βγάζει νόημα η σύγκρουση Batman και Superman στη δεύτερη ταινία του σύμπαντος ή η δημιουργία της Justice League μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, αλλά προσφέρουν έναν βαθμό αληθοφάνειας. Σε αντίθετη περίπτωση, θα έπρεπε να περιμένουμε να φτάσουμε στο αντίστοιχο Civil War προκειμένου η ανθρωπότητα του DCEU να προβληματιστεί για την ύπαρξη υπερανθρώπων.
Εξίσου ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως από τις δέκα ταινίες μονάχα οι τέσσερις αποτελούν σόλο υπερηρωικές ταινίες, αφού σε όλες τις υπόλοιπες βλέπουμε ομάδες υπερηρώων ή υπερκακών (ακόμα και στο Shazam!). Και πάλι, ενώ δεν φαίνεται να είναι μια συνειδητή απόφαση, έστω και ασυνείδητα οι απεικονίσεις των χαρακτήρων δικαιολογούν αυτές τις επιλογές αφού συνήθως έχουμε να κάνουμε με υπερήρωες που έχουν χάσει την πίστη στον εαυτό τους και την ξαναβρίσκουν, όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν, στα πλαίσια μιας ομάδας, έναν εχθρό που ξεπερνά τις ατομικές ικανότητες. Έτσι, στην προκειμένη περίπτωση, οι υπερηρωικές ομάδες δεν αποτελούν μόνο κόλπο αύξησης των πωλήσεων, όπως συμβαίνει στα κόμικς, αλλά απαραίτητη συνθήκη για την εμφάνιση και την αποτελεσματικότητα (όπως αυτή νοείται στο κομιξικό σύμπαν) των υπερηρώων.
Τέλος, παρά τους όποιους συνεκτικούς ιστούς και την πάνω-κάτω κοινή οπτική ταυτότητα, οι ταινίες του DCEU έχουν καταλήξει να κρύβουν μια σπάνια ποικιλομορφία που απουσιάζει εμφατικά από το αντίπαλο δέος, το MCU. Ακόμα κι αν εξαιρέσουμε το Joker που δεν ανήκει ακόμα στο ίδιο σύμπαν, η μέχρι τώρα φιλμογραφία της DC έχει να προσφέρει από οικογενειακές ταινίες (Shazam!) μέχρι πολεμικές b-movies (The Suicide Squad), καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα ειδών που είναι δύσκολο να αρέσουν σε όλους και όλες στον ίδιο βαθμό, αλλά σίγουρα δεν προκαλούν ανοία.
Παρ’ όλα αυτά και με αφορμή την κυκλοφορία της νέας ταινίας της DC, The Suicide Squad, δια χειρός James Gunn, επιχειρούμε μια υποκειμενική κατάταξη των ταινιών που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής.
Wonder Woman 1984 (2020)
Οι συνεχείς αναβολές κυκλοφορίες της ταινίας με αφορμή την πανδημία ήταν ήδη ένας κακός οιωνός, αλλά το τελικό αποτέλεσμα δεν έπαψε να μας εντυπωσιάσει με το πόσο καταστροφικά διαχειρίστηκε μια ενδιαφέρουσα ιδέα.
Τοποθετημένη την δεκαετία του ’80, στις απαρχές του άκρατου καταναλωτισμού που ξεπερνούσε και συνεχίζει να ξεπερνά ατομικές και κοινωνικές αντοχές των δυτικών κοινωνιών, η ταινία προσπαθεί να κάνει ένα σχόλιο για τον ακόρεστο πόθο πραγματοποίησης κάθε επιθυμίας. Δυστυχώς, όμως, αντί να διευκρινίσει πως απευθύνεται κυρίως στις υλικές ανάγκες και στην δίψα για απεριόριστο πλούτο, καταλήγει να κουνά το δάχτυλο σε κάθε επιθυμία, όσο μικρή κι αν είναι. Έτσι, η φιλοδοξία για αμύθητα πλούτη και εξουσία εξισώνεται με την ανάγκη αποδοχής, ενώ άλλες καταστάσεις, όπως οι διεθνείς πολιτικές διαμάχες αντιμετωπίζονται με μια επικίνδυνη απλουστευτικότητα.
Είναι ξεκάθαρο πως η ταινία προσπάθησε να υιοθετήσει μια ανάλαφρη προσέγγιση πιο κοντά στη λογική του Superman του Christopher Reeves κι όντως έχει μερικές ενδιαφέρουσες ιδέες, όπως η μη-βίαιη προσέγγιση της Diana. Ωστόσο, όσο κι αν εκτιμάμε τις καλές προθέσεις ή τις απολαυστικές ερμηνείες των Pedro Pascal (Mandalorian) και Kristen Wiig, εν τέλει μας υπενθυμίζει πως μερικές φορές η αφέλεια μπορεί να καταλήξει επικίνδυνη και ότι οι εμπορικές ταινίες πρέπει να είναι πιο προσεχτικές σε αυτά που θέλουν να πουν.
Γιατί είναι λοιπόν η χειρότερη ταινία; Διότι κατέληξε τόσο κακή, δίχως την παραμικρή παρέμβαση από το στούντιο.
Suicide Squad (2016)
Τι μπορεί να ειπωθεί πλέον για την Suicide Squad του David Ayer που δεν έχει ήδη ειπωθεί; Εξαιρετικά προβληματική παραγωγή που αλλοίωσε το τελικό αποτέλεσμα, ώστε να προσεγγίζει την αισθητική του τρέιλερ (αν είναι δυνατόν!), θυμίζοντας ένα καγκούρικο βίντεο κλιπ με υπερκακούς. Κρίμα, κρίμα, κρίμα.
Wonder Woman (2017)
Για πολλά άτομα, η σύντομη εμφάνιση της Wonder Woman στο BvS ήταν από τις καλύτερες στιγμές της ταινίας, οπότε η σόλο ταινία της (και η πρώτη σόλο ταινία με γυναίκα πρωταγωνίστρια) μετατράπηκε σε καθοριστικό γεγονός για την πορεία του DCEU. Όντως, η ταινία αγαπήθηκε αρκετά, αποτελώντας σανίδα σωτηρίας για το εγχείρημα της DC, ωστόσο σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κάποια σπουδαία προσθήκη.
Η αισθητική της θυμίζει ένα κακό αντίγραφο του Zack Snyder, η ερμηνεία της Gal Gadot είναι αστεία, τα εφέ ντροπιαστικά, η παρουσίαση της Wonder Woman πολύ λιγότερο τολμηρή απ’ ότι θα μπορούσε να είναι (και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Zack Snyder που για κάποιον λόγο θέλει να την βλέπει να δολοφονεί κόσμο). Εν ολίγοις, μια ιστορική, αλλά μέτρια ταινία που ευτυχώς έχει ήδη ξεπερασθεί.
Birds of Prey (2020)
Ένας χωρισμός μπορεί να φαντάζει με το τέλος του κόσμου και σίγουρα δεν είναι η πιο ευχάριστη εμπειρία, ειδικά όταν ο πρώην είναι ένας εκδικητικός τύπος που τυχαίνει να αποτελεί και τον μεγαλύτερο εγκληματία της Γκόθαμ. Το Birds of Prey, λοιπόν, προσπαθεί να μας δείξει τη ζωή της Harley μετά τον χωρισμό της με τον Joker και να μας εισάγει βιαστικά και την ομώνυμη ομάδα που έχει δανείσει το όνομα της στην ταινία. Στο δεύτερο σκέλος δεν τα καταφέρνει τόσο καλά, προσωπικά θα ισχυριζόμουν πως ούτε στο πρώτο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, ΑΛΛΑ σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα προσθήκη που εκμεταλλεύεται την δημοφιλία της Harley Quinn, διαθέτει ένα απολαυστικό καστ, έντονη κόμικ αισθητική και αδιανόητα καλές σκηνές δράσεις.
Δυστυχώς, ο αποπροσανατολιστικός τίτλος και η απεικόνιση της Harley Quinn ως μια θηλυκή εκδοχή του Deadpool που την αδικεί τόσο, μα τόσο πολύ (σαφώς πιο ενδιαφέρουσα και διεισδυτική η animated τηλεοπτική σειρά, αν με ρωτάτε), στερούν από την ταινία κάποια υψηλότερη θέση στην κατάταξη.
Aquaman (2018)
Μην μπερδεύεστε από την κατάταξη του, στην πραγματικότητα το Aquaman είναι μια σημαντική υπερηρωική ταινία όχι μόνο για την DC, αλλά και για ολόκληρο το είδος. Είναι εκείνη η ταινία που μετέτρεψε ένα υπερηρωικό ανέκδοτο, τον άνθρωπο που «μιλά στα ψάρια», σε κάτι τρομερά κουλ και αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα. Στο αποστειρωμένο κινηματογραφικό τοπίο του Νόλαν και της Marvel έβαλε ΧΤΑΠΟΔΙ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ ΝΤΡΑΜΣ, ενώ έχει και πραγματάκια να πει για την τοξική αρρενωπότητα και την μανία όλα τα προβλήματα να λύνονται με ξύλο. Παράλληλα, διαθέτει την οπτική ταυτότητα του James Wan, φλερτάροντας μέχρι και με το είδος του τρόμου, συνεχίζοντας έτσι την «παράδοση» του DCEU να τιμά τους σκηνοθέτες του, ακόμα και όταν τους χτυπά αλύπητα.
Αν το σενάριο δεν ήταν τόσο κακογραμμένο, σίγουρα θα κατέληγε σε υψηλότερη θέση.
BvS / Extended Cut (2016)
Σίγουρα δεν είναι καλή ιδέα να χτίζεις ένα υπερηρωικό σύμπαν αποτυπώνοντας τους βασικούς του χαρακτήρες ως… εε.. σίγουρα όχι ηρωικές φιγούρες. Ένας απαθής Superman κι ένας φασίστας Batman μάλλον δεν φαντάζουν τόσο γοητευτικοί στο μέσο κοινό. Ωστόσο, αυτή η αυτοκαταστροφική τάση της ταινίας είναι που την κάνει τόσο ιδιαίτερη και (αφελώς) τολμηρή. Διότι αλήθεια, πόσες υπερηρωικές ταινίες ταυτίζουν ένα αγαπητό αμερικάνικο σύμβολο με τους ισλαμιστές μετανάστες με μια εισαγωγική σκηνή που ζωντανεύει τον εφιάλτη της 9/11;
Όσοι μαύροι Supermen κι αν υπάρξουν, τούτη η εκδοχή θα παραμείνει από τα πιο τολμηρά πράγματα που επιχείρησε ποτέ κάποια εμπορική ταινία, αν και τελικά μάλλον κατέρρευσε υπό το βάρος των ίδιων της των φιλοδοξιών και της υποχρέωσής της να λειτουργήσει ως ένα μεγάλο διαφημιστικό για τη συνέχεια του σύμπαντος.
Shazam! (2019)
Ανακαλύπτει τον υπερηρωικό τροχό; Όχι. Ακολουθεί τα σκοτεινά πρότυπα του Zack Snyder; Όχι ιδιαίτερα. Ωστόσο, το Shazam! είναι η υπενθύμιση πως οι υπερηρωικές ταινίες δεν αποτελούν ακριβώς είδος, αλλά ένα κόνσεπτ που μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικά είδη. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε μια οικογενειακή, χριστουγεννιάτικη περιπέτεια έντονα χιουμοριστική και με μια απλή, αλλά συνεκτική ιστορία.
Zack Snyder’s Justice League (2021)
Ακόμη μια πολυσυζητημένη ταινία της DC, η οποία τελικά δικαίωσε κάθε προσδοκία. Μπορεί η ανάσταση του Superman να ήταν εξαιρετικά προβλέψιμη (και όντως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως χαραμίστηκε αρκετά νωρίς), ωστόσο η ταινία αφιέρωσε αρκετό χρόνο για να ξεδιπλώσει τις συνέπειες της απουσίας του. Το κενό που άφησε αποδείχθηκε δυσαναπλήρωτο, οδηγώντας σε σημαντικές απώλειες που με τις σειρά τους ενέτειναν την διάχυτη ατμόσφαιρα θρήνου και απελπισίας.
Εκτός όμως από την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που ελάχιστα θυμίζει μια τυπική υπερηρωική ταινία, εδώ βρίσκουμε καλύτερα αναπτυγμένους τους περισσότερους χαρακτήρες, κυρίως των Cyborg και τον Steppenwolf, που δίνουν νέα πνοή στην ταινία.
Τελικά, πρόκειται για μια από τις καλύτερες προσθήκες στο σύμπαν, ιδιαίτερα συνεκτική συγκριτικά με άλλα παραδείγματα, αν και η υπερβολική χρήση της αργής κίνησης και το τελευταίο, αχρείαστο μισάωρο στερούν από την ταινία κάποια ψηλότερη θέση. Ακόμα κι έτσι, όμως, ελάχιστα μειώνεται η συνολική της προσφορά στο DCEU.
Man of Steel (2013)
Το Man of Steel επαναπροσδιόρισε τον μύθο του Superman, κάνοντας τον να αμφιβάλλει για τις δυνάμεις του, τις οποίες, όπως φάνηκε στο φινάλε, δεν μπορούσε να ελέγξει σε απόλυτο βαθμό. Αυτός ακριβώς ο εξανθρωπισμός του χαρακτήρα, ο οποίος πάντοτε προοριζόταν να καταλήξει στον χαρωπό Superman που όλοι γνωρίζουν και αγαπούν έθεσε τις βάσεις για ο, τι ακολούθησε και γι’ αυτό βρίσκεται τόσο υψηλά. Υπό φυσιολογικές συνθήκες βέβαια, μια τέτοια απροσδόκητη απεικόνιση δεν θα ήταν η πρώτη επιλογή για την εισαγωγή σε ένα υπερηρωικό σύμπαν, αλλά είπαμε – αυτός είναι ο λόγος που εκτιμάμε (εμείς οι λίγοι!) το DCEU.
The Suicide Squad (2021)
Ταινία με αντι-ήρωες που υπάρχει πραγματική πιθανότητα να πεθάνουν και μια αισθητική που υπογραμμίζει τον αιματηρό και αναλώσιμο χαρακτήρα της ομάδας; Ναι! Η ταινία του James Gunn (Slither) εκμεταλλεύεται ιδανικά το κόνσεπτ πίσω από την ταινία, σχολιάζει το αλισβερίσι κράτους και εγκληματιών, τιμά τις παλπ καταβολές του υλικού και διαθέτει έντονη τη σφραγίδα του Gunn και της αγάπης του για τις b-movies. Εν ολίγοις, συνθέτει όλα τα χαρακτηριστικά των ταινιών του DCEU με τον αρμονικότερο μέχρι στιγμής τρόπο και δημιουργώντας ελπίδες για τη συνέχεια τούτου του ταλαίπωρου σύμπαντος.
