10 γουέστερν για να δεις μετά το «American Primeval».

10 γουέστερν για να δεις μετά το «American Primeval»

Το American Primeval είναι ήδη μια από τις πιο επιτυχημένες σειρές του Netflix για το 2025. Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για μια μεγάλης διάρκειας ταινία που επαναφέρει στην επικαιρότητα ένα είδος το οποίο κάποτε γνώριζε μεγάλες δόξες, τις τελευταίες δεκαετίες όμως έχει παραγκωνιστεί από το κυρίως ρεύμα: το γουέστερν.

Το γουέστερν είναι τόσο παλιό όσο και ο ίδιος ο κινηματογράφος. Από τα βωβά γουέστερν με ήρωες καουμπόιδες– τραγουδιστές στη χρυσή εποχή του είδους που οριοθετείται τυπικά από δύο αριστουργήματα του John Ford, το Stagecoach (1939) και το The Men Who Shot Liberty Valance (1962), κι από εκεί στα ιταλικά γουέστερν σπαγγέτι, το αμερικανικό αναθεωρητικό γουέστερν του 1970, τη σύντομη αναβίωση στη δεκαετία του 1990 και τις μεταμοντέρνες εκδοχές του Quentin Tarantino, το γουέστερν έχει περάσει από πολλά στάδια εξέλιξης και παραμένει ζωντανό, μολονότι οι εμπορικά εύρωστες μέρες του φαίνεται να έχουν παρέλθει.

Με αφορμή τη σειρά που σκηνοθέτησε ο Peter Berg, διαλέξαμε δέκα ταινίες που θα σας αρέσουν αν σας άρεσε κι εκείνη. Δεν είναι οι δέκα καλύτερες ταινίες του είδους που έχουν γίνει ποτέ, είναι απλώς δέκα κορυφαία φιλμ που θεωρούμε ότι επηρέασαν τον Berg στη δημιουργία της σειράς του.

Westward the Women, William Wellman (1951)

Η ιστορία ενός καραβανιού αποτελούμενου αποκλειστικά από γυναίκες που ταξιδεύει προς τη Δύση με τη συνοδεία ενός μονάχα άνδρα (Robert Taylor) ήταν ιδιαίτερα πρωτότυπη για την εποχή που γυρίστηκε. Ο μεγάλος William Wellman σκηνοθετεί μια ιστορία που θυμίζει αρκετά μια συγκεκριμένη υποπλοκή της σειράς του Peters Berg. Ένα από τα λιγότερο γνωστά διαμάντια του κλασικού αμερικανικού γουέστερν που αξίζει να ανακαλύψετε.

Shane, George Stevens (1953)

Όπως έχει πει ο Sam Peckinpah, «όταν ο Jack Palance πάτησε τη σκανδάλη, όλα άλλαξαν», αναφερόμενος στη θρυλική σκηνή όπου ο ηθοποιός σκοτώνει εν ψυχρώ έναν ανυπεράσπιστο άνθρωπο έξω από το σαλούν, την οποία δανείστηκε και ο Clint Eastwood στο Pale Rider (1985). Μέχρι τότε, κάθε πράξη βίας στο γουέστερν είχε κίνητρο: χρήματα, γυναίκες, ιδιοκτησία, άλογα κλπ. Ο Palance, όμως, σκότωσε γιατί το απολάμβανε. Εκείνη τη στιγμή, το γουέστερν ενηλικιώθηκε. Σε μια κατά τ’ άλλα απολύτως κλασικότροπη ταινία, ο George Stevens έδωσε στο είδος μια ώθηση που ίσως ούτε κι ο ίδιος συνειδητοποιούσε πόσο σημαντική θα ήταν.

Vera Cruz, Robert Aldrich (1954)

Λίγο μετά τον Εμφύλιο, ένας πρώην Βόρειος κι ένας πρώην Νότιος καταφθάνουν στο Μεξικό για την ίδια αποστολή. Το Vera Cruz του Robert Aldrich ήταν το πρώτο αμοραλιστικό γουέστερν της ιστορίας του κινηματογράφου, μια ταινία δίχως καλούς και κακούς, όπου ακόμη και ο πιο θετικός ήρωας, αυτός που υποδύεται ο Gary Cooper, έχει ιδιοτελή κίνητρα και τρωτά σημεία που τον κρατούν σε μια απόσταση από το θεατή. Μια τόσο βίαιη σειρά σαν το American Primeval δε θα υφίστατο δίχως το φιλμ του Aldrich.

How the West Was Won, John Ford/Henry Hathaway/George Marshall (1962)

Το σπονδυλωτό φιλμ που συν-σκηνοθέτησαν οι John Ford, Henry Hathaway και George Marshall δεν είναι σπουδαίο, αλλά η δομή του σίγουρα επηρέασε τον Berg στη σύλληψη της σειράς του, καθώς και αυτό στήνει ένα πανόραμα της κατάκτησης της Δύσης, πολύ πιο ωραιοποιημένο και ηρωικό βέβαια από αυτό που βλέπουμε στο American Primeval. Παρά τις αφηγηματικές αρρυθμίες της, πάντως, η ταινία είναι ένα οπτικό στολίδι, διαθέτει τρομερό καστ και είναι πραγματικό λουκούμι για τους λάτρεις.

Once Upon a Time in the West, Sergio Leone (1968)

Το αριστούργημα του Sergio Leone δεν ήταν φυσικά το πρώτο του γουέστερν, ήταν όμως το πιο ώριμο και πολιτικά φορτισμένο. Δεν υπάρχει ταινία του είδους που να γυρίστηκε μετά το 1968 και να μην είναι επηρεασμένη από το συγκεκριμένο φιλμ, γι’ αυτό και δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα. Μία από τις δέκα ωραιότερες ταινίες γουέστερν όλων των εποχών.

The Wild Bunch, Sam Peckinpah (1969)

Η σπουδαία ταινία του Sam Peckinpah, που ανήκει στις πέντε ωραιότερες του γουέστερν, αποτελεί σταθμό για τον αμερικανικό κινηματογράφο. Το κλασικό γουέστερν έπνεε τα λοίσθια, με το γουέστερν σπαγγέτι να έχει φέρει μια βρωμιά και μια γραφικότητα οι οποίες καθιστούσαν τις ταινίες του John Wayne παρωχημένες στα μάτια του κοινού της εποχής, και ο Peckinpah Προσάρμοσε τις καινοτομίες των Ιταλών συναδέλφων του στα αμερικανικά δεδομένα, βάζοντας οριστική ταφόπλακα σε μια ολόκληρη περίοδο του γουέστερν. Βίαιο και αμοραλιστικό, το αριστούργημα του Αμερικανού δημιουργού κλιμακώνεται σε ένα από τα πιο ωραία φινάλε στην ιστορία του κινηματογράφου.

Soldier Blue, Ralph Nelson (1970)

Η ταινία του Ralph Nelson χρησιμοποιεί τα αφηγηματικά μοτίβα του γουέστερν ως πρόσχημα για να σχολιάσει αλληγορικά την τρέχουσα επικαιρότητα της εποχής της και να καταφερθεί εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ, ταυτόχρονα όμως είναι και μια από τις πιο σοκαριστικές απεικονίσεις της γενοκτονίας των Ινδιάνων που έχουμε δει στη μεγάλη οθόνη. Τα ¾ του φιλμ δεν αποτελούν κάτι το τρομερό φαινομενικά, στην πραγματικότητα ωστόσο χτίζουν την ένταση προς το ξέσπασμα του τελευταίου μισαώρου, που αποτελεί σκηνή ανθολογίας, με το αμερικανικό ιππικό να επιτίθεται σε έναν ινδιάνικο καταυλισμό εξολοθρεύοντας μια φυλή Ινδιάνων. Μια κατακλείδα που σε αφήνει άφωνο και απελπισμένο εμπρός στην ανθρώπινη βαναυσότητα.

Charley One-One, Don Chaffey (1973)

Αυτό είναι μάλλον το κρυφό διαμάντι της λίστας, καθώς παραμένει ένα γουέστερν που ελάχιστοι έχουν δει, οι υπάρχουσες κόπιες είναι κακής ποιότητας και η ψηφιακή αποκατάσταση μοιάζει επιβεβλημένη σε εμάς τους λίγους που το αγαπάμε. Κι όμως, η ταινία αυτή ήταν ένα από τα πρώτα γουέστερν αποκλειστικά με έγχρωμους πρωταγωνιστές, πολύ πριν τον Quentin Tarantino. Ένας φοβερός Richard Roundtree που καθηλώνει κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε εκπληκτική αλλαγή ύφους μετά την επιτυχία των Shaft (1971-1973). Πολύ βίαιη, μα και ρεαλιστική ταινία.

Tombstone, George Cosmatos (1993)

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το γουέστερν γνωρίζει νέα άνθιση, έστω και σύντομη, η οποία το φτάνει ως τα Όσκαρ χάρη στις ταινίες Dances With Wolves (1990) του Kevin Costner και Unforgiven (1992) του Clint Eastwood. Το Tombstone του George Pan Cosmatos, από την άλλη, δεν είναι τόσο ρηξικέλευθη ταινία, δεν αποζητά να αναθεωρήσει τη μυθολογία του γουέστερν, αλλά να προσαρμόσει τα μοτίβα του στις επιταγές ενός μπλοκμπάστερ του 1990, και τα καταφέρνει περίφημα. Αν είχαμε πέντε τέτοια φιλμ κάθε χρόνο, το γουέστερν θα ήταν ακόμα ένα εμπορικά εύρωστο είδος.

Open Range, Kevin Costner (2003)

Η τρίτη σκηνοθετική απόπειρα του Kevin Costner είναι και αυτή γουέστερν, πιο συμβατικό από το Dances With Wolves, αλλά πολύ ψυχαγωγικό και καλογυρισμένο. Η αφήγηση της ταινίας πατά πάνω στο κλασικό μοτίβο της σύγκρουσης χωρικών και αγελαδάρηδων, η πρωταγωνιστική τριπλέτα των Costner, Annette Benning και Robert Duvall είναι εγγύηση και ο σκηνοθέτης αποδεδειγμένα γνωρίζει στην εντέλεια το είδος που υπηρετεί. Από τα πιο μεστά, χορταστικά γουέστερν του 21ου αιώνα.

Σχόλια

Your email address will not be published.