Gentrification ή εξευγενισμός χαρακτηρίζεται το αστικό φαινόμενο της ανάπλασης υποβαθμισμένων περιοχών, η οποία έχει ως συνέπεια την αύξηση του κόστους ζωής, άρα τον διωγμό των αρχικών κατοίκων και την έλευση νέων, συνήθως ευπορότερων, αλλοιώνοντας έτσι τον χαρακτήρα της περιοχής. Το φαινόμενο παίρνει διάφορες μορφές με εκείνο της AirBnB να συζητιέται αρκετά έντονα τον τελευταίο καιρό, αφού έχει σαν αποτέλεσμα διαμερίσματα και πολυκατοικίες να αδειάζουν, ώστε ανακαινισμένες πλέον να υποδέχονται τα ζεστά μετρητά των τουριστών που αναζητούν να ζήσουν έστω και για λίγο, σύμφωνα με τον “αυθεντικό” ελληνικό τρόπο ζωής.
Ωστόσο το φαινόμενο ούτε μόνο ελληνικό είναι, ούτε παίρνει μονάχα μια μορφή. Παρ’ όλα αυτά, η μαζική του έκταση δικαίως έχει δημιουργήσει αρκετές συζητήσεις και ακόμα περισσότερα προβλήματα, οπότε κάποια στιγμή θα απασχολούσε και τους καλλιτέχνες. Ένας από αυτούς είναι και ο Ezra Claytan Daniels, τον οποίον ίσως να θυμάστε από το εκπληκτικό Upgrade Soul, ο οποίος επέστρεψε με το BTTM FDRS, μια ιστορία αστικού τρόμου γύρω από το φαινόμενο του εξευγενισμού και της πολιτισμικής οικειοποίησης, αναδεικνύοντας τα σημεία τομής των δύο φαινομένων.
Το σενάριο του Ezra δεν βιάζεται καθόλου να εμφανίσει τις τρομακτικές καταβολές του. Αντίθετα, επιλέγει να χτίσει τις βάσεις που θα το βοηθήσουν να εμβαθύνει στις κοινωνικές προεκτάσεις του, οπότε αφιερώνει αρκετό χρόνο στην παρουσίαση των χαρακτήρων και των ιδεών που αυτοί πρεσβεύουν. Η ιστορία επικεντρώνεται γύρω από την Darla, μια φιλόδοξη, νεαρή καλλιτέχνιδα, η οποία αποφασίζει να μετακομίσει στη φτωχογειτονιά όπου μεγάλωσε, ως μια απόπειρα να επιστρέψει στις πολιτισμικές της ρίζες, αλλά και για να μπορεί να πληρώσει το ενοίκιο του τεράστιου, άνευ παραθύρων διαμερίσματος της, χτίζοντας παράλληλα την καριέρα της ως πρωτοεμφανιζόμενη σχεδιάστρια μόδας.
Όσο προχωράει η ιστορία θα εμφανίζονται διάφοροι χαρακτήρες, οι οποίοι είτε το θέλουν, είτε όχι, θα βάζουν και αυτοί το λιθαράκι τους στη διαιώνιση των κοινωνικών προβλημάτων που εξερευνάει το σενάριο. Για παράδειγμα, η κολλητή της Darla, η Cynthia, είναι η κλασική περίπτωση λευκού ατόμου που προσπαθεί να οικειοποιηθεί την μαύρη κουλτούρα μόνο και μόνο για να φαίνεται κουλ, ενώ ο σπιτονοικοκύρης της επιδιώκει να νοικιάζει τα διαμερίσματα του παρατημένου κτιρίου του σε ανερχόμενους καλλιτέχνες, ώστε να δημιουργήσει μια κουλτουρο-κοινότητα, αυξάνοντας έτσι την αξία των διαμερισμάτων του.
Οι χαρακτήρες που δημιουργεί ο Ezra αγγίζουν αρκετά συχνά τα όρια της καρικατούρας, ωστόσο ποτέ δεν υποσκάπτουν την αναλυτική εξερεύνηση περίπλοκων καταστάσεων, με το σενάριο να τους χρησιμοποιήσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μας υπενθυμίζει πως στα πλαίσια του ύστερου καπιταλισμού κανένας δεν φαίνεται να διαθέτει ηθικό πλεονέκτημα. Αυτή η ιδέα εξερευνάται μέσω των βασικών χαρακτήρων (της Darla, του γείτονα της κλπ), οι οποίοι παρά τις αγνές προθέσεις τους καταλήγουν να ενισχύουν -άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο- καταπιεστικές πρακτικές. Εξάλλου, όπως μας λέει και ο ίδιος ο Ezra στη συνέντευξη που μας παραχώρησε (και η οποία θα δημοσιευτεί σε λίγες μέρες), η δημιουργία του κόμικ πηγάζει απ’ την ανάγκη του να συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι κατοικώντας σε εξευγενισμένες περιοχές συνέβαλλε κι ο ίδιος στη διαίωνιση του φαινομένου.
Ωστόσο, κάτω από τη σατυρική, ανάλαφρη και εν πολλοίς κωμική επιφάνεια, η ιστορία κρύβει αρκετές δόσεις φρικιαστικού τρόμου, καταλήγοντας σε ένα ξέφρενο φινάλε. Αυτό τον διττό χαρακτήρα της ιστορίας, οπτικοποιεί ιδανικά το σχέδιο του Ben Passmore. Πολύχρωμο και έντονα καρτουνίστικο, αρχικά αποπροσανατολίζει τους επίδοξους αναγνώστες, ωστόσο όσο προχωράει κανείς αντιλαμβάνεται πως η αισθητική που έχει επιλέξει δεν προδίδει τις τρομακτικές καταβολές της ιστορίας, αγγίζοντας τελικά ικανοποιητικά επίπεδα αηδίας, φρίκης και τρόμου με τον ευφάνταστο τρόπο σχεδίασης του τέρατος. Μάλιστα, αυτή η ποπ, χαρωπή εικόνα που μεταφέρει το σχέδιο του Passmore είναι ταιριαστή για μια ιστορία που ξεσκεπάζει την ασχήμια, τον τρόμο και την καταπίεση που κρύβονται πίσω από όμορφες, πολιτικά ορθές λέξεις όπως η “ανάπλαση”, ο “εξευγενισμός” κλπ.
Η σπουδαιότητα του BTTM FDRS δεν έγκειται τόσο στο ενδιαφέρον του για κοινωνικά προβλήματα, άλλωστε το είδος του τρόμου πάντα είχε την τάση να λειτουργεί ως αλληγορία για τους φόβους και τις ανησυχίες του συλλογικού νου, τάση που τα τελευταία χρόνια έχει αναζωπυρωθεί στην ποπ κουλτούρα -αρχικά- με ταινίες όπως το Get Out. Η ιδιαιτερότητα του BTTM FDRS, ωστόσο, έγκειται στο γεγονός ότι προσεγγίζει σημαντικά ζητήματα με την πρέπουσα σημασία, αναδεικνύοντας την περιπλοκότητα τους, δίχως να επιδιώκει να δασκαλέψει τους αναγνώστες. Και όλα αυτά δίχως να θυσιάζει τίποτα απ’ την απολαυστική εμπειρία ανάγνωσης της ιστορίας.
