Drive My Car

Drive My Car: H ζωή προχωρά, μαζί της κι εμείς

«Τι να γίνει, πρέπει να ζήσουμε! Θα ζήσουμε, θείε Βάνια». Με τα λόγια αυτά,  ο Ρώσος θεατρικός συγγραφέας Anton Chekhov ολοκληρώνει το μοιρολατρικό, δραματικό  έργο του με τίτλο «Ο θείος Βάνιας». Είναι άξιο θαυμασμού το πώς οι άνθρωποι, όντα με ψυχές μοναχικές, πολυδιάστατες, που κρύβουν εντός τους κάθε λογής τραύματα, σκέψεις που ποτέ δεν εξωτερικεύθηκαν, συναισθήματα που ποτέ δεν εκδηλώθηκαν, αναμνήσεις δυσάρεστες αλλά και (ίσως πιο σπάνια) χαρούμενες, κατορθώνουν εν τέλει να ορθοποδήσουν, να προχωρήσουν μπροστά, αποδεχόμενοι σιωπηρά ότι δε θα απαλλαγούν ποτέ από το φορτίο που έχουν κληθεί, από τη μοίρα, να κουβαλήσουν.

Το κινηματογραφικό έργο του Ιάπωνα σκηνοθέτη Ryusuke Hamaguchi (Wheel of Fortune and Fantasy), Drive My Car, βασισμένο στο ομώνυμο διήγημα του καταξιωμένου πεζογράφου Haruki Murakami, το οποίο μπορεί κανείς να δει στην πλατφόρμα  HBO max, αν και έχει σαφώς εμπνευστεί από το θεατρικό του Chekhov,  χαράζει ωστόσο τη δική του, ελαφρώς πιο αισιόδοξη, πορεία.

Drive My Car

Η ταινία απεικονίζει τη θλιβερή ιστορία του Yusuke Kafuku, ηθοποιού και θεατρικού σκηνοθέτη, του οποίου η ζωή έχει καταστεί ταυτόσημη με τις έννοιες της απώλειας και της μοναξιάς. Μένει με την σύζυγό του, Oto, σεναριογράφο με μεγάλη φαντασία και τάση να συνάπτει εφήμερες  ερωτικές σχέσεις με τους ηθοποιούς που πρωταγωνιστούν στις ιστορίες της. Είναι μια γυναίκα μόνη και θλιμμένη, αδύναμη να ορθοποδήσει ύστερα από τον χαμό της κόρης που είχε αποκτήσει με τον Kafuku. Το συμβάν αυτό, που συγκλόνισε το ζεύγος, συντέλεσε, αναπόφευκτα, στην δημιουργία ενός χάσματος, μιας πλήρους αποστασιοποίησης του ενός από τον άλλο. Ο αιφνίδιος θάνατος της Oto θα αποτελέσει και το τελειωτικό χτύπημα για τον μόνιμο τραυματισμό της ψυχής του Kafuku.

Παράλληλα με αυτό το τραγικό συμβάν, και όντας αδύναμος να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, ο Kafuku εργάζεται πάνω σε μια θεατρική διασκευή του Θείου Βάνια, του οποίου τον χαρακτήρα και υποδύεται (ήδη, ο θεατής αντιλαμβάνεται την επιρροή του θεατρικού στην εξέλιξη της πλοκής), απομνημονεύοντας τις ατάκες του διασχίζοντας την Ιαπωνία με το κόκκινο, ταλαιπωρημένο αμάξι του. Απολαμβάνει να το οδηγεί. Μόνο τότε κατορθώνει να νιώθει ήρεμος.

Drive My Car

Καθώς περνούν τα χρόνια- μα δίχως το πένθος εντός του να καταλαγιάζει- ο Kafuku δέχεται την πρόσκληση να ανεβάσει την παράσταση του Θείου Βάνια σε ένα διαπολιτισμικό φεστιβάλ θεάτρου, που λαμβάνει χώρα στη Χιροσίμα. Εκεί, θα κάνει γνωριμίες με ανθρώπους που θα τον βοηθήσουν να αναδιαμορφώσει τον παγιωμένο, απαισιόδοξο τρόπο σκέψης του για  τη ζωή, να κοιτάξει τους δαίμονές του κατάματα και, τελικώς, να μετριάσει τον εσωτερικό του πόνο. Κομβικό σημείο του ταξιδιού του θα αποτελέσει η συνάντησή του με τη νεαρή Misaki, προσωπική του οδηγό στα πλαίσια διεξαγωγής του φεστιβάλ. Ενώ στην αρχή ο κεντρικός μας ήρωας διστάζει να ανοιχτεί, όντας κλεισμένος στον εαυτό του για μεγάλο διάστημα, αλλά και επειδή του είναι δύσκολο να ανεχτεί πως κάποιος άλλος οδηγεί ένα αμάξι που λογάριαζε ανέκαθεν σαν προσωπικό του φίλο, στην πορεία οι δύο αυτοκινητιστικοί «συγκάτοικοι» αναπτύσσουν μια δυνατή, όμορφη σχέση που προσιδιάζει σε αυτήν ενός πατέρα με την κόρη του. Ίσως στο πρόσωπό της αντικρίζει όσα δεν πρόφτασε να ζήσει με την οικογένειά του, που τόσο πρόωρα και αναπάντεχα στερήθηκε.

Η σκηνοθεσία ανάγει την ιδιαίτερη σχέση του με το αυτοκίνητο σε πυρήνα της υπόθεσης. Το σημαντικότερο μέρος των σκηνών της ταινίας εκτυλίσσεται στους αυτοκινητοδρόμους, τους οποίους διασχίζει το αμάξι. Δεν είναι απλώς ένα όχημα, μα κυρίως ένα καταφύγιο για τον πρωταγωνιστή, όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Μέσα από τις σκηνές της οδήγησης, ο θεατής κατανοεί σε βάθος την ψυχοσύνθεση του Kafuku, καθώς εκεί είναι που μαθαίνει τα λόγια του για τις παραστάσεις, εκεί έχει δημιουργήσει αναμνήσεις με τη σύζυγό του, εκεί, τέλος, αφήνεται ελεύθερος και εξομολογείται τα πάθη του στην επίσης συναισθηματικά ταλαιπωρημένη Misaki, η οποία συνομιλώντας μαζί του ελαφρύνει και τη δική της ψυχή. Το αμάξι αποτελεί τον συνδετικό κρίκο με τη ζωή του πριν την κατάρρευσή της. Γι’ αυτό προτιμά να το οδηγεί μόνον αυτός, επιλέγει τις μακρύτερες διαδρομές, καταφεύγει σε εκείνο διότι εντός του διαχειρίζεται τις σκέψεις του καλύτερα. Η επιλογή του κόκκινου χρώματος δεν είναι τυχαία. Το κόκκινο προξενεί αντίθεση σε σχέση με το ανοιχτό γκρι των κτιρίων,  τις μουντές αποχρώσεις των άλλων αυτοκινήτων, υποδηλώνει ότι ο ήρωας βιώνει έντονα συναισθήματα, και δημιουργεί επίσης ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα.

Drive My Car

Προβάλλοντας ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων και προβλημάτων, όπως για παράδειγμα η καταδίκη σε υποσυνείδητες, αέναες τύψεις (ασθένεια από την οποία πάσχουν οι κεντρικοί της χαρακτήρες και γενικότερα όσοι έχουν βιώσει την ξαφνική, απότομη απώλεια ατόμων που ήταν σημαντικά για εκείνους, καθώς τείνουν να σκέφτονται τι θα συνέβαινε αν τα πράγματα εξελίσσονταν διαφορετικά) ή η αίσθηση  της μοναξιάς όταν κάποιος αποκλίνει από κριτήρια που τιτλοφορούνται ως «φυσιολογικά» από την κοινωνία, η ταινία στοχεύει στη συνειδητοποίηση πως, όσο ασφυκτικές και αν μοιάζουν οι συνθήκες, οφείλουμε να μην τα παρατάμε, να προσπαθούμε πάντα για το καλύτερο. Γιατί δεν μπορούμε βέβαια να αλλάξουμε το παρελθόν, είναι όμως δική μας επιλογή το αν θα μείνουμε προσκολλημένοι εμμονικά επάνω του, αν θα του επιτρέψουμε να μας απορροφήσει ολοκληρωτικά, ή θα συνεχίσουμε να ζούμε, με οδηγό την αισιοδοξία και την ελπίδα.

Η τρίωρη έκταση του φιλμ, τα μακρόσυρτα πλάνα των αυτοκινητόδρομων, καθώς και η ενδελεχής ενασχόληση με το θεατρικό του Chekhov, καμία κούραση δεν προξενούν, αρκεί φυσικά ο θεατής να αποζητά από μια ταινία τη γέννηση προσωπικών στοχασμών. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσφέρουν αισθητική και πνευματική καλλιέργεια, παρέχουν κίνητρο για ενδοσκόπηση. Αν απουσίαζαν, θα αδυνατούσαμε να αντιληφθούμε το πλήρες πλαίσιο του εσωτερικού κόσμου των πρωταγωνιστών, τη διαπίστωση ότι οι καλλιτεχνικές δημιουργίες επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από την ίδια τη ζωή, αλλά και μιαν ενδεχομένως ποιητική απόχρωση που προσλαμβάνει η ταινία, όπως τις στιγμές που ο Kafuku τρέμει στην ιδέα να ενσαρκώσει τον δυστυχισμένο θείο Βάνια, διότι σε αυτόν τον χαρακτήρα βλέπει τον εαυτό του. Τα όμορφα, σα δραματοποιημένη ποίηση, πλάνα, η απαλή μουσική και οι βαθυστόχαστοι, φιλοσοφικοί διάλογοι για τις σχέσεις, τον άνθρωπο και την απώλεια, γοητεύουν και συνεπαίρνουν όσους από το κοινό απολαμβάνουν τα δημιουργήματα που σε καλούν σε περαιτέρω αναζήτηση νοημάτων. Άλλωστε, η τετραπλή οσκαρική υποψηφιότητα που έλαβε το φιλμ, μεταξύ άλλων και στην κατηγορία καλύτερης ταινίας, δεν είναι, ασφαλώς, τυχαία. Στηρίζεται σε ισχυρά θεμέλια.

Drive My Car

Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι όλες αξιόλογες, με εκείνη του Hidetoshi Nishijima, που ενσαρκώνει τον Kafuku, να ξεχωρίζει. Ο πόνος και η θλίψη αντικατοπτρίζονται με απόλυτη φυσικότητα στο πρόσωπό του. Μπορεί η ταινία να κρίνεται δραματική από την πλοκή της καθ’ εαυτή, όμως μόνον χάρη στο απεγνωσμένο βλέμμα του, τις διάσπαρτες ρυτίδες της παραίτησης, τα λόγια και τις εκφράσεις του εμπεδώνεται στην πράξη η τραγική της υφή, αλλά και το κρυφό της ελπιδοφόρο μήνυμα, όταν ο ήρωας φτάνει στην κάθαρση, κατά τη διαδικασία εξωτερίκευσης των βασάνων του.

Καταληκτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μήνυμα της ταινίας, αποκλίνοντας από το ρωσικό δράμα που αποτέλεσε πηγή έμπνευσής της, είναι πως, αν το καλοσκεφτούμε, τη μοίρα μας την ορίζουμε μονάχα εμείς, δεν είναι προδιαγεγραμμένη. Δε μας μένει λοιπόν παρά να αντιληφθούμε ότι η ζωή δε σταματά στην πρώτη δυσκολία. Με τον καιρό, είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από τον πόνο. Ιδίως αν μοιραζόμαστε όσα μας βασανίζουν με ανθρώπους που νοιάζονται αληθινά για εμάς. Πράγματι, μια αγκαλιά, ένα χάδι, η χαρά της συνειδητοποίησης ότι η αγάπη δεν έχει ακόμη εκλείψει, αρκούν για να λιώσουνε τα χιόνια που ταλαιπωρούνε την καρδιά μας.

Σχόλια

Your email address will not be published.