Έχουμε βαρεθεί να ακούμε ότι το 2020 ήταν η χειρότερη χρονιά του αιώνα (και το ’21 χάλια είναι), και δεν έχουμε βιώσει ούτε το ένα πέμπτο. Έχουμε βαρεθεί να ακούμε ότι το 2020 έριξε άλλο ένα χτύπημα στον κινηματογράφο. Ε λοιπόν, μπορεί να μην είχαμε σινεμά, είχαμε όμως ταινιάρες. Δεν μπορούμε να τις απολαύσουμε ακόμα όπως τους αρμόζει, αλλά αυτό δεν θα σταματήσει την δίψα για τέχνη. Βάλτε λοιπόν αυτό να παίζει και ας ξεκινήσουμε να μιλάμε για μια από τις καλύτερες ταινίες του 2020.
Την Emerald Fennell πιθανότητα δεν την γνωρίζετε. Ούτε κι εγώ μέχρι πρότινος. Ίσως την έχετε δει ως Καμίλα στο The Crown. Το μεγάλο της ατού είναι ότι δουλεύει ως σεναριογράφος για το Killing Eve, μαζί με τη θεά Pheobe Waller-Bridge (η οποία έπαιξε και στη μικρού μήκους της Fennell). Το Promising Young Woman είναι το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, και έχω να πω ότι αν αυτή είναι η αρχή, ανυπομονώ για τα επόμενα.
Η Κασσάνδρα είναι μια 30άρα γυναίκα η οποία το πρωί δουλεύει σε καφετέρια και το βράδυ ψαρεύει “καλά παιδιά” σε μπαράκια. Υποκρίνεται την μεθυσμένη, φέρεται “προκλητικά” και γενικά εκπέμπει vibes “πάει γυρεύοντας”. Ό,τι δηλαδή σκέφτεται ένας τυπικός μισογύνης που θεωρεί ότι δίπλα στον όρο “καλό παιδί” υπάρχει η φωτογραφία του. Ο στόχος της; Να αποδείξουν το ποιόν τους όταν αυτοί θα εκμεταλλευτούν την ευάλωτη θέση της και αντί να βοηθήσουν, την πηγαίνουν σπίτι τους. Και όταν αυτό συμβεί η κατάληξη δεν είναι καλή.
Η Fennell καταφέρνει να φέρει στις οθόνες μας ένα φούξια αριστούργημα. Μια ταινία που ακροβατεί ανάμεσα στο θρίλερ και τη ρομαντική κωμωδία, χωρίς να είναι τίποτα από τα δύο. Συγκαταλέγεται στις ταινίες εκδίκησης, αλλά προσωπικά, στο τέλος ο θεατής καταλαβαίνει ότι πίσω από την εκδίκηση κρύβεται ένα πολύ πιο βαθύ δράμα. Η χρωματική παλέτα είναι ροζ, φούξια, μοβ. Συνδυάζει μια παστέλ παιδική αθωότητα με μια neon σέξυ απειλή. Η σκηνοθεσία άλλοτε δημιουργεί αγωνία και άλλοτε σε κάνει να θες να χορέψεις στο ρυθμό της ταινίας. Έχουμε να κάνουμε με ένα σκοτεινό παραμύθι, την Αλίκη των Θαυμάτων που συναντά το Χάνσελ και Γκρέτελ.
Τo soundtrack συνοδεύει κάθε σκηνή άψογα. Covers γνωστών τραγουδιών αλλά και νέα κομμάτια, όλα με γυναικείες φωνές που όχι απλά ανεβάζουν την ταινία, αλλά προσωπικά δένουν τέλεια μεταξύ τους είτε εκφράζουν οργή, ειρωνεία (αρκεί το Boys της Charlie XCX στην αρχή και το εμβληματικό It’s raining men), ή διάθεση για ξεσάλωμα (ξέρω τι θα παίζει στο post-covid παρτάκι). Η επιλογή μάλιστα καλλιτέχνιδων όπως η Paris Hilton και η Britney Spears στηρίζει την απενοχοποίηση της ποπ ως κάτι αυστηρά γυναικείο και κατώτερο, με την έγχορδη εκτέλεση του Toxic στο αποκορύφωμα της ταινίας να προσφέρει ρίγη. #FreeBritney
Η Carey Mulligan δεν είναι τίποτα λιγότερο πέρα από άψογη, είναι σκύλα, είναι μουδιασμένη, είναι χαμένη. Ο Bo Burnham σε μια από τις λίγες κινηματογραφικές του εμφανίσεις είναι παραδόξως κατάλληλος για το ρόλο αφού συνδυάζει μια παιδική αθωότητα με μια περίεργη σοβαρότητα. Αν δεν έχετε δει τα stand up του, σπεύσατε, μιλάμε για κωμωδία στα καλύτερά της. Και έχουμε φυσικά και μερικές τέλειες εμφανίσεις από Alison Brie, Chris Lowell (G.L.O.W. μας λείπεις ήδη), Connie Britton και Laverne Cox. Η Fennell έκανε εξαιρετική δουλειά διαλέγοντας γλυκά αγόρια για να ενσαρκώσουν όλα αυτά τα καλά παιδιά με τα αγγελικά πρόσωπα και τις διαβολικές προθέσεις.
Το θέμα φυσικά της ταινίας δεν παύει ποτέ να είναι επίκαιρο. Μακάρι δηλαδή να φτάσουμε στην εποχή που θα είναι ένα ντροπιαστικό παρελθόν. (spoilers από δω και πέρα). Ένας βιασμός και η συγκάλυψη του κατέστρεψε τόσες ζωές. Η Fennell δεν επικεντρώνεται στο θύμα, τη Nina Fisher, αλλά στους γύρω της. Εκείνη δεν άντεξε τον διασυρμό, τις κατηγόριες και την απάθεια και έδωσε τέλος στη ζωή της. Άφησε όμως πίσω της την καλύτερη της φίλη, η οποία δεν μπόρεσε ποτέ να το ξεπεράσει. Μπορεί η ταινία να ξεκινά ως ταινία εκδίκησης με την Κασσάνδρα να τρομοκρατεί επίδοξους βιαστές, στην πραγματικότητα όμως βλέπουμε τη ζωή μιας γυναίκας η οποία σταμάτησε να ζει. Έμεινε στο παρελθόν, εγκατέλειψε την καριέρα της, τις σχέσεις τις, οποιαδήποτε προσπάθεια ευτυχίας και το μόνο που έχει είναι η εκδίκηση.
Φυτοζωεί κυνηγώντας μίζερους μισογύνηδες και βρίσκει ξανά λόγο ύπαρξης όταν καταφέρνει να εκδικηθεί τους ανθρώπους που κάλυψαν τον πολλά υποσχόμενο νεαρό βιαστή: την πρύτανη, τη φίλη που δεν πίστεψε, όσους δεν το σταμάτησαν. Όταν ερωτεύεται πιστεύει ότι μπορεί να τα αφήσει πίσω της και να προχωρήσει αλλά αυτή ψευδαίσθηση γίνεται κομμάτια όταν μαθαίνει ότι ο άντρας που έχει ερωτευτεί ήταν παρών, απαθής και απλώς ένα “παιδί”. Τότε είναι που αποφασίζει να εκδικηθεί αυτόν που τα ξεκίνησε όλα.
Η σκηνοθεσία και η φωτογραφία τονίζουν τόσο έντονα αυτή τη στασιμότητα. Ροζ, φούξια, εφηβικά ρούχα, αέρινα φορέματα, πολύχρωμα νύχια, ζαχαρωτά και γλυκά. Ένα κιτς παλιομοδίτικο σπίτι, το σπίτι των γονιών της αφού δεν έφυγε ποτέ. Η Κασσάνδρα δεν έχει φιλοδοξίες και όνειρα και όταν τολμά να αποκτήσει δέχεται άλλο ένα χαστούκι από το παρελθόν.
Η Fennell μας δείχνει ότι αν δεν βιώσουμε κάτι, αδυνατούμε να νιώσουμε συμπάθεια για το θύμα. Αυτό κάνει η Κασσάνδρα. Φέρνει αυτά τα καθίκια σε αυτή τη δύσκολη θέση. Το αν έχουν πάρει όντως το μάθημά τους είναι αμφίβολο. Οι βιαστές, φυσικά, περνιούνται για καλά παιδιά, αρνούνται να δούνε την ασχήμια τους στον καθρέφτη γιατί έτσι έχουν μεγαλώσει. Με την πεποίθηση ότι δεν κάνουν ποτέ λάθος, ότι ακόμα και αν κάνουν είναι απλά ένα ατύχημα και όλα θα πάνε καλά. Θεωρούν την κάλυψη αυτονόητη και ότι το μέλλον τους αξίζει περισσότερο.
Αυτό είναι εμφανές στο τέλος της ταινίας. Η σκηνή που ο κουμπάρος βρίσκει τον βιαστή γαμπρό με την νεκρή Κασσάνδρα αντιπροσωπεύει τέλεια το πώς συμπεριφέρεται η πατριαρχία στους βιαστές. “Όλα θα πάνε καλά. Δεν φταις εσύ που έπνιγες μια κοπέλα για ένα τέταρτο. Ατύχημα ήταν.” Το τέλος της ταινίας ξαφνιάζει αλλά ταυτόχρονα είναι τόσο αναμενόμενο. Η Κασσάνδρα βρίσκει φρικτό θάνατο στα χέρια του “καλού παιδιού” που προτιμά να γίνει δολοφόνος παρά να ομολογήσει ότι είναι βιαστής. Τόσες και τόσες γυναίκες δολοφονούνται κυριολεκτικά και μεταφορικά όταν μιλούν για την κακοποίηση τους ή όταν αντιδρούν (αρκεί μια ματιά στις τελευταίες ειδήσεις). Η Κασσάνδρα δεν αποτελεί εξαίρεση. Μόνο που γι’ αυτήν είναι λύτρωση αφού είχε ήδη σταματήσει να ζει και προσμονούσε μονάχα τη δικαίωση και να ξαναβρεί την αδελφική της φίλη. Η τελευταία σκηνή είναι αγνή απόλαυση, η εκδίκηση στα καλύτερά της.
Το Promising Young Woman είναι μια αιχμή στην κουλτούρα του βιασμού. Ο τίτλος δεν είναι μια ειρωνική προοικονομία αλλά μια μπηχτή προς το “promising young man” που αποτελεί τόσες φορές δικαιολογία για να γλιτώσει ένας βιαστής με μια απλή επίπληξη αφού οι φιλοδοξίες κάποιων αξίζουν πιο πολύ από κάποιων άλλων, ακόμα κι αν οι πρώτοι είναι αυθάδεις εγκληματίες. Είναι ο γυναικείος πόνος, η γυναικεία οργή, η γυναικεία επιθυμία και η λύτρωση. Απολαύστε και πάρτε ιδέες 💘
