Το The Damned, σε σκηνοθεσία Thordur Palsson και σενάριο των Jamie Hannigan και Palsson, είναι ένα φιλμ λαογραφικού – λαβκραφτιανού τρόμου, που φέρει εμφανείς επιρροές από το σινεμά του John Carpenter και ταινίες όπως τα αριστουργηματικά The Fog (1980) και The Thing (1982), σε συνδυασμό με πινελιές του λεγόμενου «elevated horror» και θεματικές που περιστρέφονται γύρω από τις ενοχές, την απώλεια και τη γυναικεία ενδυνάμωση, ευτυχώς χωρίς ποτέ η ταινία να γίνεται επιτηδευμένη, διδακτική ή να μας κουνά το δάχτυλο.
Σε ένα νορβηγικό φιόρδ του 19ου αιώνα, μια ομάδα ψαράδων προσπαθεί μέσα στο βαρύ χειμώνα να βγάλει ικανοποιητική ποσότητα εμπορεύματος το οποίο θα πουληθεί την άνοιξη. Η Eva (Odessa Young) έχει αναλάβει άτυπα αρχηγός αυτής της ομάδας, ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο του άνδρα της. Μια μέρα, τα μέλη της ομάδας ανακαλύπτουν τα απομεινάρια ενός ναυαγίου σε ένα γειτονικό φιόρδ και σπεύδουν στο σημείο. Εκεί, ανακαλύπτουν πως υπάρχουν επιζώντες, αλλά μη διαθέτοντας χώρο και πόρους ώστε να τους συντηρήσουν τους εγκαταλείπουν και φεύγουν. Λίγες μέρες μετά, αρχίζουν να ενοχλούνται από την υπόνοια παρουσίας μιας μεταφυσικής οντότητας. Παραφυλά πράγματι κάτι στο σκοτάδι, ή οι ενοχές τους παίζουν παράξενα παιχνίδια;
Το The Damned είναι μια ταινία που δεν πρωτοτυπεί, δεν καλύπτει όλα τα σεναριακά κενά της (πώς δέχθηκαν οι άνδρες της ομάδας μια γυναίκα ως αρχηγό σε μια ιστορία που διαδραματίζεται το 19ο αιώνα;), όμως χτίζει με αποτελεσματικότητα μια ατμόσφαιρα κλειστοφοβίας και σταδιακής κλιμάκωσης της απειλής, σε συνδυασμό με μια σαγηνευτική αμφισημία, οι οποίες αποτελούν το βασικό παράγοντα της γοητείας του φιλμ. Αντλώντας έμπνευση από λαϊκές δοξασίες και θρύλους της εποχής και της χώρας όπου διαδραματίζεται η ταινία τους, οι Harrigan και Palsson πλάθουν ένα κλίμα που διαρκώς μπορεί να εκραγεί, υπονομεύοντας τις σχέσεις αλληλεγγύης ανάμεσα στους χαρακτήρες, καυτηριάζοντας την ανταγωνιστική φύση των ανδρών και αναδεικνύοντας με πειστικό τρόπο μια γυναίκα σε ανέλπιστη ηρωίδα της πλοκής.
Ο πυρήνας του φιλμ έχει να κάνει με τις ενοχές. Ενοχές που πηγάζουν από ένα πρότερο σφάλμα, όπως είναι, για την ηρωίδα, η αδυναμία της να πείσει τον άνδρα της να μην έρθουν για δουλειά σε ένα τόσο αφιλόξενο μέρος, πράγμα που επέφερε το θάνατό του, αλλά και για τους υπόλοιπους άνδρες, η απόφασή τους να αφήσουν μια χούφτα συνανθρώπους τους να πεθάνουν για να μπορέσουν οι ίδιοι να επιβιώσουν. Κι ενώ θα περίμενε κανείς οι άνδρες να είναι αυτοί που θα κρατούσαν την ψυχραιμία τους και θα επιδείκνυαν αποφασιστικότητα, εκείνοι τρώγονται μεταξύ τους αποδεικνύοντας πως τα έμφυλα στερεότυπα δεν ισχύουν πάντα.
Πέντε χρόνια μετά την επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά του The Valhalla Murders, ο Palsson πραγματοποιεί το κινηματογραφικό του ντεμπούτο και διαπρέπει στο οπτικό σκέλος. Τα πλάνα του διαθέτουν μια απόκοσμη ομορφιά και εκπέμπουν μια αίσθηση απροσδιόριστης απειλής. Η διεύθυνση φωτογραφίας είναι υποβλητική και, σε συνδυασμό με το ατμοσφαιρικό μουσικό score και τον προσεγμένο ηχητικό σχεδιασμό, δημιουργούν ανατριχίλες. Το gore στοιχείο είναι αρκετό αλλά ποτέ υπερβολικό, τα πρακτικά εφέ καλοδουλεμένα και η καλλιτεχνική διεύθυνση εξαιρετική, καθώς τα παγωμένα τοπία και οι αόρατοι, λόγω της ομίχλης, ορίζοντες συμβάλλουν στον τρόμο που καταφέρνει να επιβάλλει η ταινία. Ειδικά αν σκεφτούμε ότι μιλάμε για κινηματογραφικό ντεμπούτο, αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον Palsson.
Οι ερμηνείες είναι επίσης σε πολύ καλό επίπεδο. Αν και δεν έχουμε κάποιο βαρύ όνομα στο cast, όλοι οι ηθοποιοί πείθουν απόλυτα ως Σκανδιναβοί ψαράδες του 19ου αιώνα. Ακόμα και τα πιο «εξευγενισμένα» πρόσωπα, όπως είναι αυτά των Odessa Young και Joe Cole (Peaky Blinders), «τσαλακώνονται» ώστε να μη μας πετούν εκτός ατμόσφαιρας κι εποχής. Οι διάλογοι, μολονότι στα αγγλικά, είναι προσεγμένοι έτσι ώστε να πείθουν για την εποχή και την κοινωνική ομάδα για την οποία μιλά το φιλμ, και αυτό βοηθά τους ηθοποιούς να προσαρμόσουν στο ίδιο μήκος κύματος τις ερμηνείες τους.
Το The Damned κλείνει με ένα φινάλε που κάποιους έχει ήδη δυσαρεστήσει, εμάς όμως μας φάνηκε απολύτως ταιριαστό. Ακόμα, όμως, κι αν ξενίσει τον θεατή ο τρόπος με τον οποίο ο Palsson κλείνει την ταινία του, δεν μπορεί να αρνηθεί πως ό,τι έχει προηγηθεί είναι ένα πολλά υποσχόμενο ντεμπούτο που υπηρετεί άψογα το είδος του και τιμά τις επιρροές του, έστω κι αν δε διαφοροποιείται αισθητά από αυτές. Οι φίλοι του κινηματογραφικού τρόμου θα ευχαριστηθούν την ταινία και θα βάλουν τον Palsson στο ραντάρ τους.
